Vô sinh nữ: Nguyên nhân và cách điều trị

Vô sinh nữ là một vấn đề sức khỏe sinh sản phức tạp, ảnh hưởng đến khoảng 40–50% các trường hợp vô sinh ở các cặp vợ chồng. Đây không chỉ là thử thách về y học mà còn là gánh nặng tâm lý đối với nhiều phụ nữ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp nâng cao cơ hội làm mẹ và cải thiện chất lượng cuộc sống.

1. Vô sinh nữ là gì?

Vô sinh nữ được định nghĩa là tình trạng người phụ nữ không thể mang thai sau ít nhất 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai. Nguyên nhân có thể xuất phát từ trục trặc trong quá trình rụng trứng, thụ tinh, vận chuyển phôi hoặc sự làm tổ của phôi trong tử cung.

2. Nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nữ

2.1. Rối loạn rụng trứng

Đây là nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao nhất. Những bất thường có thể bao gồm:

• Không rụng trứng.

• Rụng trứng không đều.

• Rối loạn hormone sinh dục.

Các bệnh lý liên quan: hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), suy buồng trứng sớm, rối loạn tuyến giáp, tăng prolactin máu.

2.2. Tổn thương hoặc tắc nghẽn vòi trứng

Vòi trứng có nhiệm vụ vận chuyển trứng và tinh trùng, đồng thời là nơi thụ tinh diễn ra. Khi vòi trứng bị tắc, trứng không thể gặp tinh trùng, gây cản trở thụ thai. Nguyên nhân thường gặp: viêm nhiễm vùng chậu, tiền sử phẫu thuật bụng hoặc lạc nội mạc tử cung.

2.3. Lạc nội mạc tử cung

Tình trạng các mô nội mạc tử cung phát triển ngoài buồng tử cung, gây viêm dính, đau bụng kinh dữ dội và ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

2.4. Bất thường tử cung

Những vấn đề như u xơ tử cung, polyp nội mạc tử cung, dị dạng tử cung (tử cung đôi, tử cung vách ngăn) làm cản trở sự làm tổ của phôi.

2.5. Tuổi tác

Khả năng sinh sản của phụ nữ giảm dần từ sau 35 tuổi. Chất lượng và số lượng trứng suy giảm nhanh chóng, làm tăng nguy cơ vô sinh và sảy thai.

2.6. Yếu tố lối sống và môi trường

• Hút thuốc lá, uống rượu bia.

• Thừa cân hoặc thiếu cân.

• Stress kéo dài.

• Tiếp xúc hóa chất độc hại.

3. Dấu hiệu cảnh báo vô sinh nữ

Mặc dù nhiều trường hợp vô sinh không có biểu hiện rõ ràng, nhưng phụ nữ nên lưu ý các dấu hiệu sau:

• Kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh.

• Đau bụng kinh dữ dội, kéo dài.

• Ra máu âm đạo bất thường ngoài kỳ kinh.

• Đau khi quan hệ tình dục.

• Không có thai sau 12 tháng quan hệ đều đặn.

4. Các phương pháp chẩn đoán vô sinh nữ

Để xác định nguyên nhân, bác sĩ thường chỉ định:

• Khám phụ khoa: Đánh giá cấu trúc tử cung, buồng trứng.

• Xét nghiệm hormone: Kiểm tra chức năng buồng trứng, tuyến giáp, prolactin.

• Siêu âm đầu dò: Theo dõi sự phát triển nang trứng và niêm mạc tử cung.

• Chụp tử cung – vòi trứng (HSG): Đánh giá tình trạng vòi trứng.

• Nội soi ổ bụng: Phát hiện lạc nội mạc tử cung, dính vùng chậu.

5. Cách điều trị vô sinh nữ

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể, độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể của người phụ nữ.

5.1. Điều chỉnh lối sống

• Giữ cân nặng hợp lý.

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, giàu kẽm, sắt, vitamin.

• Tập thể dục điều độ.

• Hạn chế rượu, bia, thuốc lá.

• Quản lý stress.

5.2. Điều trị nội khoa

• Thuốc kích thích rụng trứng (Clomiphene citrate, Letrozole).

• Bổ sung hormone trong trường hợp suy buồng trứng hoặc rối loạn nội tiết.

5.3. Phẫu thuật

• Nội soi cắt bỏ lạc nội mạc tử cung.

• Phẫu thuật thông tắc vòi trứng.

• Loại bỏ polyp hoặc u xơ tử cung ảnh hưởng đến khả năng làm tổ.

5.4. Các phương pháp hỗ trợ sinh sản

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

Áp dụng cho trường hợp rối loạn rụng trứng hoặc tắc vòi trứng nhẹ.

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)

Là phương pháp lấy trứng và tinh trùng thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó chuyển phôi vào tử cung. Đây là giải pháp phổ biến cho nhiều nguyên nhân vô sinh phức tạp.

Tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI)

Thường áp dụng khi tinh trùng yếu hoặc trứng khó thụ tinh.

6. Cơ hội thành công khi điều trị vô sinh nữ

Tỷ lệ thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tuổi tác, nguyên nhân, tình trạng sức khỏe và phương pháp điều trị. Trung bình, IVF có tỷ lệ thành công từ 40–60% ở phụ nữ dưới 35 tuổi và giảm dần ở nhóm lớn tuổi hơn.

Điều quan trọng là phụ nữ cần thăm khám sớm để được tư vấn và lựa chọn phương pháp phù hợp.

7. Lời khuyên cho phụ nữ khi gặp vấn đề vô sinh

• Đi khám sớm nếu sau 1 năm kết hôn chưa có thai (hoặc sau 6 tháng với phụ nữ trên 35 tuổi).

• Duy trì lối sống lành mạnh, tránh căng thẳng quá mức.

• Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.

• Chia sẻ và nhận sự đồng hành từ gia đình để giảm áp lực tâm lý.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây