Theo dõi chỉ số BMI và vòng eo: Bước nhỏ bảo vệ tim mạch

Chỉ số BMI là gì và có ý nghĩa thế nào?

BMI (Body Mass Index) hay chỉ số khối cơ thể là một công cụ được sử dụng rộng rãi nhằm đánh giá mối tương quan giữa cân nặng và chiều cao của một người, từ đó xác định xem cơ thể đang ở trạng thái thiếu cân, bình thường, thừa cân hay béo phì. Công thức tính BMI khá đơn giản:

BMI = Cân nặng (kg) / [Chiều cao (m)]²

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ số BMI được phân loại như sau:

• Dưới 18,5: Thiếu cân

• Từ 18,5 – 24,9: Bình thường

• Từ 25 – 29,9: Thừa cân

• Từ 30 trở lên: Béo phì

Chỉ số BMI cao đồng nghĩa với lượng mỡ tích tụ nhiều trong cơ thể, đặc biệt là ở vùng bụng. Điều này làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường type 2, đột quỵ và các bệnh chuyển hóa khác.

Tại sao vòng eo quan trọng không kém BMI?

Vòng eo là chỉ số thể hiện lượng mỡ tích tụ quanh cơ quan nội tạng – được gọi là mỡ nội tạng. Đây là loại mỡ đặc biệt nguy hiểm bởi nó liên quan mật thiết đến các bệnh lý tim mạch, kháng insulin, hội chứng chuyển hóa và thậm chí là một số bệnh ung thư.

Giới hạn khuyến nghị vòng eo theo chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới:

• Nam giới: < 90cm

• Nữ giới: < 80cm

Nếu vòng eo vượt quá ngưỡng này, bạn có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính liên quan đến chuyển hóa, ngay cả khi BMI vẫn nằm trong ngưỡng bình thường. Chính vì thế, việc kết hợp theo dõi cả BMI và vòng eo sẽ giúp đánh giá sức khỏe toàn diện hơn.

Mối liên hệ giữa BMI – vòng eo và tim mạch

Béo phì và thừa mỡ nội tạng là nguyên nhân gây ra rối loạn chuyển hóa lipid, tăng huyết áp và tiểu đường type 2 – những yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến bệnh lý tim mạch. Theo nhiều nghiên cứu, mỗi tăng 1cm vòng eo đều tương ứng với nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng từ 2–4%. Trong khi đó, người có BMI > 30 có nguy cơ tử vong do bệnh tim cao hơn 2–3 lần so với người có BMI bình thường.

Vì vậy, theo dõi chỉ số BMI và vòng eo định kỳ không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn là cách để ngăn ngừa hiệu quả các biến chứng tim mạch nguy hiểm.

Hướng dẫn cách đo BMI và vòng eo tại nhà

Cách đo BMI:

1. Cân nặng: Sử dụng cân điện tử để đo cân nặng chính xác.

2. Chiều cao: Đo chiều cao không mang giày, đứng thẳng lưng, sát tường.

3. Áp dụng công thức: BMI = Cân nặng (kg) / [Chiều cao (m)]²

Ví dụ: Người cao 1,6m, nặng 60kg → BMI = 60 / (1.6)² = 23.4 → Bình thường.

Cách đo vòng eo:

1. Dùng thước dây mềm, không co giãn.

2. Đứng thẳng, đo vòng eo ngang rốn, vào buổi sáng sau khi đi vệ sinh, chưa ăn uống.

3. Không xiết thước quá chặt.

Lưu ý: Nên đo mỗi tuần/lần, vào cùng thời điểm trong ngày để kết quả chính xác hơn.

Làm sao để duy trì chỉ số BMI và vòng eo hợp lý?

Duy trì BMI và vòng eo ở mức an toàn là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì, điều chỉnh lối sống và thói quen sinh hoạt:

1. Chế độ ăn uống cân đối

• Hạn chế chất béo bão hòa, đường và muối.

• Tăng cường chất xơ từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

• Ăn đủ bữa, không bỏ bữa sáng, tránh ăn đêm.

2. Tăng cường vận động

• Duy trì ít nhất 150 phút hoạt động thể lực vừa phải mỗi tuần.

• Kết hợp đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hoặc yoga.

3. Ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng

• Ngủ từ 7–8 tiếng mỗi đêm.

• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.

• Tập thiền, thở sâu hoặc các hoạt động thư giãn khác.

4. Khám sức khỏe định kỳ

Theo dõi BMI và vòng eo cần được kết hợp với kiểm tra huyết áp, mỡ máu, đường huyết để có cái nhìn toàn diện hơn về nguy cơ tim mạch.

Những ai nên đặc biệt theo dõi chỉ số này?

• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, tiểu đường.

• Người có lối sống ít vận động, làm việc văn phòng.

• Người trung niên và cao tuổi.

• Phụ nữ sau sinh, người có rối loạn nội tiết.

Việc chủ động theo dõi chỉ số BMI và vòng eo không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn là biện pháp phòng ngừa sớm các bệnh lý nghiêm trọng. Đây là một hành động đơn giản nhưng mang lại lợi ích sức khỏe dài hạn, nhất là trong thời đại mà lối sống hiện đại dễ gây ra tình trạng thừa cân, béo bụng và các vấn đề chuyển hóa.

Đặt khám bệnh tại Bệnh viện Thu Cúc tại đây.