Thần kinh thị giác và những bệnh thường gặp

Vai trò của thần kinh thị giác

Vai trò của thần kinh thị giác

Thần kinh thị giác là “cầu nối” giữa mắt và não. Bộ phận này gồm hơn một triệu sợi trục thần kinh, có chức năng truyền tín hiệu ánh sáng đã được võng mạc chuyển đổi thành xung thần kinh lên não để xử lý hình ảnh. Nếu thần kinh thị giác bị tổn thương, dù giác mạc, thủy tinh thể hay võng mạc vẫn khỏe mạnh, thị lực cũng sẽ suy giảm rõ rệt.

Vì tính chất đặc biệt quan trọng, thần kinh thị giác thường là vị trí chịu ảnh hưởng của nhiều bệnh lý nghiêm trọng.


Các bệnh thường gặp ở thần kinh thị giác

1. Viêm thần kinh thị giác

Đây là tình trạng viêm cấp hoặc mạn tính của dây thần kinh thị giác, thường gặp ở người trẻ tuổi.

Triệu chứng:

  • Giảm thị lực nhanh, thường trong vài ngày

  • Nhìn mờ trung tâm, đôi khi kèm ám điểm màu xám hoặc đen

  • Đau nhức khi cử động mắt

  • Giảm khả năng nhận biết màu sắc

Nguyên nhân:

  • Bệnh tự miễn (đa xơ cứng – MS)

  • Nhiễm virus hoặc vi khuẩn

  • Biến chứng sau tiêm chủng hoặc bệnh toàn thân

Biến chứng: Nếu không điều trị, bệnh có thể gây teo thần kinh thị giác, dẫn tới mất thị lực vĩnh viễn.


2. Teo thần kinh thị giác

Teo thần kinh thị giác xảy ra khi các sợi thần kinh bị phá hủy dần, làm mỏng dây thần kinh và giảm khả năng truyền tín hiệu.

Triệu chứng:

  • Thị lực giảm từ từ, không hồi phục

  • Trường nhìn bị thu hẹp

  • Màu sắc nhìn thấy nhạt hơn

  • Trong soi đáy mắt: đĩa thị nhạt màu

Nguyên nhân:

  • Biến chứng sau viêm thần kinh thị giác

  • Glaucoma

  • Tổn thương do thiếu máu

  • U chèn ép đường dẫn truyền thị giác

Biến chứng: Mù vĩnh viễn nếu không phát hiện và can thiệp sớm.


3. Bệnh thần kinh thị giác do thiếu máu (NAION)

Bệnh lý này xảy ra khi lưu lượng máu nuôi thần kinh thị giác giảm đột ngột.

Triệu chứng:

  • Mất thị lực đột ngột, thường vào buổi sáng sau khi ngủ dậy

  • Thường chỉ ảnh hưởng một mắt trong giai đoạn đầu

  • Vùng mờ trong tầm nhìn trung tâm hoặc dưới

Nguyên nhân – yếu tố nguy cơ:

  • Tăng huyết áp

  • Đái tháo đường

  • Rối loạn mỡ máu

  • Ngưng thở khi ngủ

Biến chứng: Tổn thương thị giác không hồi phục, nguy cơ tái phát ở mắt còn lại.


4. Glaucoma (thiên đầu thống)

Glaucoma là bệnh gây tổn thương thần kinh thị giác do áp lực trong mắt tăng cao hoặc do các cơ chế khác làm cản trở dòng chảy thủy dịch.

Triệu chứng:

  • Nhìn mờ, đặc biệt vùng ngoại vi

  • Thấy quầng sáng khi nhìn đèn

  • Đau nhức mắt, nhức đầu (trong cơn cấp)

  • Trường nhìn bị thu hẹp dần

Nguyên nhân:

  • Tăng nhãn áp kéo dài

  • Yếu tố di truyền

  • Tuổi cao

Biến chứng: Nếu không kiểm soát, glaucoma sẽ dẫn đến teo thần kinh thị giác và mù vĩnh viễn.


5. U chèn ép thần kinh thị giác

Khối u ở não hoặc hốc mắt có thể chèn ép trực tiếp lên dây thần kinh thị giác hoặc đường dẫn truyền thị giác.

Triệu chứng:

  • Giảm thị lực từ từ

  • Mất thị lực một phần, xuất hiện ám điểm

  • Thay đổi thị trường đặc trưng (ví dụ: teo giao thoa thị giác do u tuyến yên)

  • Đôi khi kèm đau đầu, nôn ói, rối loạn nội tiết

Nguyên nhân: Các khối u thường gặp là u tuyến yên, u màng não, u hốc mắt.

Biến chứng: Chèn ép lâu dài sẽ gây teo thần kinh thị giác không hồi phục.


Phương pháp chẩn đoán bệnh lý thần kinh thị giác

Phương pháp chẩn đoán bệnh lý thần kinh thị giác

Để phát hiện và xác định nguyên nhân tổn thương thần kinh thị giác, bác sĩ nhãn khoa sẽ chỉ định:

  • Khám thị lực, thị trường: Đánh giá mức độ nhìn rõ và phạm vi thị giác.

  • Soi đáy mắt: Quan sát đĩa thị để phát hiện phù, teo hoặc bất thường.

  • Chụp cắt lớp võng mạc (OCT): Đo độ dày lớp sợi thần kinh võng mạc.

  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phát hiện u hoặc tổn thương chèn ép.

  • Các xét nghiệm máu: Kiểm tra bệnh toàn thân như tiểu đường, rối loạn miễn dịch.


Điều trị các bệnh thần kinh thị giác

Phác đồ điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

  • Viêm thần kinh thị giác: Dùng corticosteroid liều cao đường tĩnh mạch hoặc đường uống.

  • Teo thần kinh thị giác: Hiện chưa có phương pháp phục hồi, chủ yếu ngăn ngừa tiến triển bằng điều trị nguyên nhân.

  • NAION: Kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch, dùng thuốc hỗ trợ tuần hoàn.

  • Glaucoma: Hạ nhãn áp bằng thuốc nhỏ mắt, laser hoặc phẫu thuật.

  • U chèn ép: Phẫu thuật, xạ trị hoặc điều trị nội tiết tùy loại u.


Biện pháp phòng ngừa

  • Kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, mỡ máu

  • Khám mắt định kỳ, đặc biệt sau 40 tuổi

  • Phát hiện và điều trị sớm bệnh toàn thân ảnh hưởng đến mạch máu và thần kinh

  • Duy trì lối sống lành mạnh: ăn uống cân bằng, tập thể dục, tránh thuốc lá

  • Bảo vệ mắt khỏi chấn thương và nhiễm trùng


Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây

Trờ thành đối tác của Đặt khám nhanh

Hợp tác - Chia sẻ - Thành công
Đăng ký ngay
zalo logo