Rối loạn lipid máu: Bệnh lý âm thầm nhưng dễ biến chứng nếu không tầm soát
Rối loạn lipid máu là gì?
Rối loạn lipid máu là tình trạng nồng độ các chất mỡ trong máu – bao gồm cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol (cholesterol "xấu"), HDL-cholesterol (cholesterol "tốt") và triglycerid – bị mất cân bằng. Khi các chỉ số này vượt ngưỡng bình thường, nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não sẽ gia tăng đáng kể.
Thông thường, rối loạn lipid máu được phát hiện thông qua xét nghiệm máu định kỳ. Tuy nhiên, do bệnh không gây ra triệu chứng cụ thể trong thời gian dài nên nhiều người chỉ phát hiện khi đã xuất hiện biến chứng.
Nguyên nhân gây rối loạn lipid máu
Rối loạn lipid máu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
-
Chế độ ăn uống không hợp lý: Thường xuyên tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đồ ăn nhanh, thực phẩm chiên rán… là nguyên nhân phổ biến làm tăng cholesterol xấu.
-
Thiếu vận động: Lối sống ít vận động khiến cơ thể không đốt cháy đủ năng lượng, dẫn tới tích tụ mỡ thừa và rối loạn chuyển hóa lipid.
-
Yếu tố di truyền: Một số người có cơ địa di truyền dễ mắc rối loạn lipid máu từ khi còn trẻ, dù không có yếu tố nguy cơ rõ ràng.
-
Tình trạng bệnh lý kèm theo: Béo phì, đái tháo đường, bệnh thận, suy giáp… là những yếu tố thúc đẩy sự mất cân bằng lipid trong máu.
-
Ảnh hưởng của tuổi tác: Tuổi càng cao, quá trình chuyển hóa lipid càng suy giảm, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Những biến chứng nguy hiểm do rối loạn lipid máu
Mặc dù khởi phát âm thầm, nhưng nếu không kiểm soát tốt, rối loạn lipid máu có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:
-
Xơ vữa động mạch: Mỡ máu dư thừa lắng đọng ở thành mạch gây tắc nghẽn, giảm lưu thông máu.
-
Nhồi máu cơ tim: Khi động mạch vành bị tắc hoàn toàn do mảng xơ vữa, cơ tim sẽ không được cung cấp đủ máu, dẫn tới hoại tử cơ tim.
-
Tai biến mạch máu não (đột quỵ): Tắc mạch hoặc vỡ mạch não gây tổn thương não nghiêm trọng, ảnh hưởng đến vận động, ngôn ngữ hoặc thậm chí gây tử vong.
-
Tăng huyết áp, suy thận: Mỡ máu cao gây tăng áp lực mạch máu, từ đó ảnh hưởng đến chức năng thận và các cơ quan khác.
Ai nên tầm soát rối loạn lipid máu?
Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, những đối tượng dưới đây cần thực hiện tầm soát rối loạn lipid máu định kỳ:
-
Người trên 40 tuổi
-
Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, đột quỵ
-
Người béo phì, ít vận động
-
Người có chế độ ăn uống giàu chất béo, hút thuốc lá hoặc uống rượu bia nhiều
-
Người mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh thận mạn
Tùy theo nguy cơ và thể trạng, bác sĩ sẽ chỉ định tần suất kiểm tra phù hợp (thường từ 6 tháng đến 1 năm/lần).
Giải pháp kiểm soát rối loạn lipid máu hiệu quả
Điều chỉnh lối sống là bước quan trọng hàng đầu trong kiểm soát rối loạn lipid máu:
1. Thay đổi chế độ ăn
-
Giảm thực phẩm nhiều chất béo bão hòa (thịt đỏ, mỡ động vật, bơ, đồ chiên rán)
-
Tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo, các loại đậu và hạt
-
Hạn chế đường tinh luyện và rượu bia
2. Tăng cường vận động
Tập luyện thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần với các bộ môn như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội… giúp cải thiện chuyển hóa và giảm cholesterol.
3. Ngưng hút thuốc và hạn chế đồ uống có cồn
Thuốc lá làm giảm HDL (cholesterol tốt) và tăng nguy cơ xơ vữa động mạch. Việc ngừng hút thuốc sẽ cải thiện rõ rệt sức khỏe tim mạch.
4. Sử dụng thuốc khi cần thiết
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc hạ mỡ máu kết hợp cùng điều chỉnh lối sống để đạt hiệu quả điều trị tốt hơn. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định và theo dõi định kỳ.
Tại sao nên tầm soát rối loạn lipid máu tại Bệnh viện Thu Cúc?
Bệnh viện Thu Cúc là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực thăm khám và điều trị bệnh lý chuyển hóa, trong đó có rối loạn lipid máu. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tim mạch – nội tiết giàu kinh nghiệm, hệ thống thiết bị xét nghiệm hiện đại, quy trình khám chuyên nghiệp, người bệnh sẽ được chẩn đoán chính xác và tư vấn phác đồ điều trị hiệu quả.
Ngoài ra, Thu Cúc còn có các gói khám sức khỏe định kỳ tích hợp tầm soát mỡ máu, tiểu đường, huyết áp… phù hợp cho từng nhóm đối tượng, giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe tim mạch toàn diện.