Phòng tránh loãng xương từ sớm: Bí quyết giữ vững sức khỏe xương khớp bền lâu
Loãng xương là gì?
Loãng xương là tình trạng giảm mật độ và chất lượng của xương, khiến xương trở nên giòn, yếu và dễ gãy. Bệnh thường tiến triển âm thầm trong nhiều năm mà không có triệu chứng rõ rệt, cho đến khi xảy ra gãy xương — thường là ở cổ tay, cột sống hoặc hông.
Theo các nghiên cứu y học, từ sau tuổi 30, mật độ xương bắt đầu suy giảm tự nhiên. Ở phụ nữ sau mãn kinh, do sự sụt giảm estrogen, tốc độ mất xương diễn ra nhanh hơn, khiến nhóm đối tượng này có nguy cơ loãng xương cao hơn nam giới.
Nguyên nhân gây loãng xương
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến loãng xương, trong đó bao gồm cả yếu tố sinh học và lối sống:
1. Thiếu canxi và vitamin D
Canxi là thành phần chính cấu tạo nên xương, trong khi vitamin D giúp hấp thu canxi hiệu quả. Khi thiếu hai dưỡng chất này, xương sẽ yếu và dễ bị tổn thương.
2. Thay đổi nội tiết tố
Phụ nữ sau mãn kinh mất đi sự bảo vệ của hormone estrogen – yếu tố giúp duy trì mật độ xương. Ở nam giới, testosterone giảm cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp.
3. Lười vận động
Ít hoạt động thể chất, đặc biệt là các bài tập chịu trọng lực như đi bộ, chạy bộ hoặc tập tạ, khiến quá trình tái tạo xương giảm.
4. Sử dụng chất kích thích
Rượu bia, thuốc lá, cà phê và đồ uống có ga làm giảm khả năng hấp thu canxi và tăng đào thải khoáng chất qua nước tiểu.
5. Yếu tố bệnh lý và thuốc điều trị
Một số bệnh mạn tính (như cường giáp, viêm khớp dạng thấp, bệnh thận) hoặc thuốc corticosteroid dùng lâu dài có thể làm tăng nguy cơ loãng xương.
Dấu hiệu nhận biết loãng xương sớm
Loãng xương thường không có triệu chứng đặc trưng, song bạn có thể nhận biết sớm thông qua các dấu hiệu sau:
-
Đau lưng kéo dài: Đặc biệt ở vùng thắt lưng hoặc lưng giữa, do xẹp đốt sống.
-
Giảm chiều cao: Mất đi vài cm do cột sống bị cong hoặc lún.
-
Dáng đi khom lưng: Thường gặp ở người cao tuổi, dấu hiệu điển hình của gãy xẹp đốt sống.
-
Gãy xương bất thường: Xảy ra sau một va chạm nhẹ hoặc cú ngã nhỏ.
Phát hiện sớm loãng xương giúp can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nặng nề và gãy xương tái phát.
Ai có nguy cơ bị loãng xương?
Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh hơn người khác, bao gồm:
-
Phụ nữ trên 50 tuổi hoặc sau mãn kinh.
-
Người gầy hoặc có chỉ số BMI thấp.
-
Người có tiền sử gãy xương do chấn thương nhẹ.
-
Người hút thuốc, uống rượu thường xuyên.
-
Người có chế độ ăn thiếu canxi và vitamin D.
-
Người mắc bệnh nội tiết hoặc sử dụng thuốc corticoid kéo dài.
Cách phòng tránh loãng xương từ sớm
Phòng ngừa loãng xương là chiến lược bền vững giúp duy trì sức khỏe xương khớp lâu dài. Dưới đây là các biện pháp được các chuyên gia khuyến nghị:
1. Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
-
Canxi: Người trưởng thành cần khoảng 1000–1200mg canxi mỗi ngày. Nguồn thực phẩm giàu canxi gồm sữa, phô mai, cá hồi, cá mòi, đậu phụ và rau lá xanh.
-
Vitamin D: Giúp hấp thu canxi hiệu quả. Có thể bổ sung qua ánh nắng buổi sáng, trứng, cá béo và thực phẩm tăng cường vitamin D.
-
Protein: Duy trì khối lượng cơ bắp, hỗ trợ xương chắc khỏe. Nên bổ sung từ thịt nạc, cá, trứng, sữa và các loại đậu.
2. Duy trì vận động thường xuyên
Tập thể dục giúp kích thích quá trình hình thành xương. Các bài tập hiệu quả bao gồm đi bộ nhanh, chạy bộ, khiêu vũ, leo cầu thang hoặc tập tạ nhẹ. Người lớn nên duy trì ít nhất 150 phút vận động mỗi tuần.
3. Tạo thói quen sống lành mạnh
-
Tránh hút thuốc và hạn chế rượu bia.
-
Giảm tiêu thụ đồ uống chứa caffeine hoặc soda.
-
Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng kéo dài để cân bằng hormone.
4. Kiểm tra mật độ xương định kỳ
Đo mật độ xương (DEXA scan) là phương pháp chính xác giúp đánh giá tình trạng xương, thường được khuyến nghị cho phụ nữ trên 50 tuổi và nam giới trên 60 tuổi, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ.
5. Theo dõi sức khỏe nội tiết
Phụ nữ sau mãn kinh hoặc người có rối loạn nội tiết nên được bác sĩ tư vấn về liệu pháp hormone thay thế hoặc các biện pháp hỗ trợ phù hợp.
Vai trò của bác sĩ trong phòng và điều trị loãng xương
Tự điều trị hoặc tự ý bổ sung canxi có thể dẫn đến mất cân bằng khoáng chất, gây sỏi thận hoặc rối loạn chuyển hóa. Vì vậy, việc thăm khám tại cơ sở y tế uy tín là bước quan trọng.
Bác sĩ sẽ:
-
Đánh giá mức độ loãng xương qua xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh.
-
Đưa ra phác đồ điều trị phù hợp (thuốc, chế độ dinh dưỡng, vật lý trị liệu).
-
Theo dõi tiến triển xương định kỳ để điều chỉnh liệu pháp kịp thời.
Tại các cơ sở y tế hiện đại, việc đo mật độ xương và tư vấn dinh dưỡng được thực hiện nhanh chóng, an toàn, giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe xương khớp.
Chăm sóc sức khỏe xương khớp qua từng giai đoạn
-
Tuổi trẻ: Tập trung tăng khối lượng xương bằng chế độ ăn đủ canxi, vitamin D và vận động đều đặn.
-
Trung niên: Duy trì cân nặng hợp lý, kiểm soát bệnh mạn tính và thói quen sinh hoạt khoa học.
-
Tuổi cao: Tăng cường bổ sung dưỡng chất, tập luyện nhẹ nhàng, chú ý phòng ngã và gãy xương.
Loãng xương không phải là căn bệnh không thể tránh, mà hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bạn hiểu rõ và hành động sớm. Việc chăm sóc xương từ tuổi trẻ là nền tảng cho một cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai và tránh xa nguy cơ tàn phế ở tuổi già.
Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây