Người bệnh dạ dày nên và không nên ăn gì? Danh sách thực phẩm cần biết
Tại sao chế độ ăn lại quan trọng với người bệnh dạ dày?
Niêm mạc dạ dày là một bộ phận rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương bởi axit dịch vị, vi khuẩn HP hoặc các yếu tố cơ học – hóa học từ thực phẩm. Một số món ăn có thể giúp trung hòa axit, làm dịu lớp niêm mạc, trong khi số khác lại làm gia tăng tiết dịch vị, kích thích co bóp, gây đau hoặc trào ngược. Vì vậy, ăn đúng là một phần không thể thiếu trong kế hoạch điều trị và quản lý bệnh.
Người bệnh dạ dày nên ăn gì?
Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên được ưu tiên trong thực đơn của người bị bệnh dạ dày:
1. Nhóm thực phẩm giúp trung hòa axit và bảo vệ niêm mạc dạ dày
-
Chuối chín, táo (gọt vỏ), đu đủ chín: Giúp làm dịu dạ dày, trung hòa axit, dễ tiêu hóa.
-
Bánh mì nướng, cháo loãng, cơm mềm: Thực phẩm chứa tinh bột lành tính, nhẹ bụng và ít kích ứng.
-
Khoai lang, khoai tây (luộc, hấp): Giàu chất xơ hòa tan, hỗ trợ tiêu hóa, hạn chế táo bón – một nguyên nhân phụ làm nặng thêm tình trạng dạ dày.
2. Protein nhẹ, dễ tiêu
-
Thịt nạc heo, ức gà, cá hấp: Cung cấp đạm chất lượng cao, ít mỡ, không gây quá tải cho dạ dày.
-
Đậu phụ hấp, trứng luộc: Nguồn protein thực vật và động vật lành mạnh.
3. Thực phẩm lên men tự nhiên
-
Sữa chua ít đường: Giàu lợi khuẩn probiotics, hỗ trợ tiêu hóa và cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
-
Dưa cải muối nhạt (lên men tự nhiên, không cay): Nếu dùng lượng nhỏ có thể giúp kích thích tiêu hóa, nhưng cần hạn chế muối.
4. Rau củ nấu chín kỹ
-
Cà rốt, bí đỏ, rau mồng tơi, rau dền: Cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ mà không gây kích ứng.
5. Uống đủ nước, dùng thảo mộc nhẹ dịu
-
Trà gừng ấm, nước mật ong pha loãng, trà hoa cúc: Có tác dụng làm dịu niêm mạc, giảm co thắt dạ dày.
Người bệnh dạ dày không nên ăn gì?
Bên cạnh những thực phẩm tốt, người bệnh cũng cần kiêng kỵ một số món có thể khiến tình trạng dạ dày trở nên trầm trọng hơn.
1. Thực phẩm chua, cay, nhiều axit
-
Cam, chanh, dứa, me, xoài xanh: Dễ gây kích ứng và tăng tiết dịch vị.
-
Món ăn có nhiều ớt, tiêu, mù tạt: Làm tổn thương niêm mạc, gây đau dữ dội.
2. Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ
-
Khoai tây chiên, gà rán, bánh chiên: Gây khó tiêu, khiến dạ dày phải làm việc quá sức, dẫn tới co bóp mạnh và đầy hơi.
3. Thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh
-
Nước đá, kem, canh nóng sôi: Làm co mạch đột ngột, kích ứng dạ dày.
4. Đồ uống có cồn, caffeine và gas
-
Rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas: Kích thích niêm mạc, làm giãn cơ thắt thực quản dưới – nguyên nhân gây trào ngược.
5. Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều chất bảo quản
-
Xúc xích, thịt xông khói, mì ăn liền: Gây áp lực lớn lên hệ tiêu hóa, chứa nhiều phụ gia không tốt cho dạ dày.
Gợi ý thực đơn 1 ngày cho người bệnh dạ dày
Sáng: Cháo yến mạch nấu với sữa tươi không đường + 1 quả chuối chín
Trưa: Cơm mềm, cá hấp gừng, rau dền luộc, canh bí đỏ
Xế chiều: Sữa chua không đường
Tối: Cháo gà nấu cà rốt + một ly nước gừng ấm
Trước khi ngủ: Một thìa mật ong pha nước ấm
Thực đơn này giúp giảm gánh nặng cho dạ dày, cung cấp đủ năng lượng mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng cân đối.
Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho người bệnh dạ dày
-
Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì 3 bữa chính, hãy chia thành 5–6 bữa nhỏ trong ngày để tránh dạ dày bị quá tải.
-
Không nằm ngay sau ăn: Nên ngồi hoặc đi bộ nhẹ sau bữa ăn ít nhất 30 phút.
-
Ăn đúng giờ, nhai kỹ, ăn chậm: Giúp giảm áp lực tiêu hóa, hỗ trợ dạ dày hoạt động hiệu quả hơn.
-
Ghi nhật ký ăn uống: Theo dõi thực phẩm gây khó chịu để loại bỏ khỏi thực đơn.
Khi nào người bệnh nên đi khám dạ dày?
Dù chế độ ăn đã được điều chỉnh, người bệnh vẫn cần đi khám nếu gặp một trong các dấu hiệu sau:
-
Đau bụng kéo dài, đặc biệt là vùng thượng vị
-
Buồn nôn, đầy hơi, ợ nóng, ợ chua thường xuyên
-
Giảm cân không rõ nguyên nhân
-
Phân đen, có máu hoặc tiêu chảy kéo dài
Tại các cơ sở y tế uy tín như Bệnh viện Hồng Ngọc, người bệnh có thể được nội soi tiêu hóa, xét nghiệm vi khuẩn HP và tư vấn dinh dưỡng cá nhân hóa để quản lý hiệu quả bệnh lý dạ dày.
