Mỡ máu cao: Nguy cơ tiềm ẩn và cách phòng tránh biến chứng

Mỡ máu cao là gì?

Mỡ máu cao, còn gọi là rối loạn lipid máu, xảy ra khi nồng độ cholesterol và triglyceride trong máu tăng cao bất thường. Đây là tình trạng phổ biến trong xã hội hiện đại, gắn liền với lối sống ít vận động, chế độ ăn giàu chất béo, rượu bia và căng thẳng kéo dài.

Có bốn thành phần mỡ máu chính cần quan tâm:

• Cholesterol toàn phần.

• LDL-cholesterol (cholesterol xấu).

• HDL-cholesterol (cholesterol tốt).

• Triglyceride.

Trong đó, LDL và triglyceride tăng cao là yếu tố nguy hiểm nhất, trong khi HDL thấp lại làm giảm khả năng bảo vệ tim mạch.

Nguyên nhân gây mỡ máu cao

Mỡ máu cao có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến gồm:

• Chế độ ăn uống không khoa học: Ăn nhiều chất béo bão hòa, dầu mỡ động vật, đồ chiên rán, thức ăn nhanh.

• Ít vận động: Lối sống thụ động khiến cơ thể khó tiêu hao năng lượng, dễ tích tụ mỡ.

• Thừa cân, béo phì: Liên quan mật thiết đến tăng cholesterol và triglyceride.

• Di truyền: Một số người có rối loạn lipid máu bẩm sinh.

• Uống nhiều rượu bia: Làm tăng triglyceride và gây tổn hại gan.

• Các bệnh lý nền: Tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tuyến giáp, hội chứng thận hư.

• Tuổi tác và giới tính: Người trên 40 tuổi, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh, có nguy cơ cao hơn.

Dấu hiệu nhận biết mỡ máu cao

Một trong những đặc điểm nguy hiểm của mỡ máu cao là thường không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc sau khi xảy ra biến chứng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể gặp:

• Đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi.

• Đau tức ngực, khó thở khi vận động.

• Tê bì tay chân do máu lưu thông kém.

• U vàng trên da, đặc biệt quanh mắt, khuỷu tay, gối.

Biến chứng nguy hiểm của mỡ máu cao

Nếu không kiểm soát tốt, mỡ máu cao có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Xơ vữa động mạch: Mảng bám cholesterol làm hẹp lòng mạch, giảm lưu lượng máu.

• Nhồi máu cơ tim: Do mạch vành bị tắc nghẽn, gây hoại tử cơ tim.

• Đột quỵ não: Khi mạch máu não bị vỡ hoặc tắc do cục máu đông.

• Tăng huyết áp: Mỡ máu cao làm giảm độ đàn hồi mạch máu, dẫn đến huyết áp tăng.

• Suy thận: Khi mạch máu thận bị tổn thương bởi xơ vữa.

• Gan nhiễm mỡ: Do dư thừa triglyceride tích tụ trong gan.

Những biến chứng này có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời.

Cách kiểm soát và xử lý mỡ máu cao

Người mắc mỡ máu cao có thể kiểm soát bệnh thông qua sự kết hợp giữa điều chỉnh lối sống và điều trị y tế.

1. Thay đổi chế độ ăn uống

• Giảm chất béo bão hòa, hạn chế thịt đỏ, nội tạng động vật.

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá biển, ngũ cốc nguyên hạt.

• Tăng cường chất béo tốt từ dầu oliu, quả bơ, hạt óc chó, hạnh nhân.

• Hạn chế đồ ăn nhanh, nước ngọt có gas và rượu bia.

• Ăn nhạt, giảm muối để hỗ trợ tim mạch.

2. Duy trì vận động thể chất

• Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.

• Các môn phù hợp: đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội, yoga.

• Tránh lối sống tĩnh tại, tăng cường hoạt động nhẹ nhàng trong sinh hoạt hằng ngày.

3. Kiểm soát cân nặng

• Giữ chỉ số BMI trong mức 18,5 – 24,9.

• Giảm cân hợp lý giúp cải thiện đáng kể chỉ số mỡ máu.

4. Quản lý căng thẳng

• Ngủ đủ giấc, tránh làm việc quá sức.

• Thư giãn bằng thiền, hít thở sâu hoặc nghe nhạc.

5. Điều trị bằng thuốc

Bác sĩ có thể chỉ định các nhóm thuốc như:

• Statin: Giúp giảm LDL-cholesterol.

• Fibrat: Kiểm soát triglyceride.

• Niacin và omega-3: Hỗ trợ cải thiện chỉ số mỡ máu.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có hướng dẫn của bác sĩ.

Phòng ngừa mỡ máu cao

Để giảm nguy cơ mắc mỡ máu cao, mỗi người cần:

• Khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra chỉ số mỡ máu.

• Duy trì chế độ ăn uống cân đối, ít dầu mỡ.

• Tập thể dục thường xuyên, hạn chế ngồi lâu.

• Bỏ hút thuốc lá, hạn chế rượu bia.

• Kiểm soát các bệnh nền như tiểu đường, tăng huyết áp.

Vai trò của khám định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ là yếu tố quan trọng giúp:

• Phát hiện sớm rối loạn lipid máu trước khi xảy ra biến chứng.

• Được tư vấn chế độ dinh dưỡng, vận động và lối sống phù hợp.

• Điều chỉnh thuốc và phương pháp điều trị theo từng giai đoạn bệnh.

Việc chủ động thăm khám không chỉ giúp kiểm soát mỡ máu mà còn góp phần bảo vệ tim, não, gan và thận trước nguy cơ bệnh tật.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây