Thiếu máu là gì?
Thiếu máu xảy ra khi cơ thể không đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh hoặc khi lượng hemoglobin – một loại protein trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy – giảm thấp hơn mức bình thường. Khi đó, các cơ quan và mô trong cơ thể không nhận đủ oxy để hoạt động, dẫn đến các biểu hiện mệt mỏi, suy giảm sức khỏe.
Nguyên nhân phổ biến gây thiếu máu
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu máu, trong đó bao gồm:
-
Thiếu sắt: Là nguyên nhân phổ biến nhất, thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, người ăn chay, người bị rối loạn hấp thụ sắt.
-
Thiếu vitamin B12 hoặc acid folic: Hai loại vi chất thiết yếu để hình thành hồng cầu.
-
Mất máu: Do chấn thương, kinh nguyệt kéo dài, xuất huyết tiêu hóa...
-
Bệnh lý mạn tính: Suy thận, ung thư, viêm mãn tính...
-
Rối loạn tủy xương hoặc di truyền: Gây giảm sản xuất hồng cầu.
Các dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đang bị thiếu máu
Những biểu hiện của thiếu máu ban đầu có thể nhẹ và dễ bị nhầm với stress hoặc làm việc quá sức. Tuy nhiên, nếu bạn thấy xuất hiện đồng thời nhiều dấu hiệu dưới đây, rất có thể cơ thể đang thiếu máu:
1. Mệt mỏi kéo dài
Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Do thiếu oxy đến các mô, bạn sẽ cảm thấy kiệt sức, thiếu năng lượng, dù nghỉ ngơi đầy đủ.
2. Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt
Thiếu máu làm giảm lượng hồng cầu và hemoglobin, dẫn đến tình trạng thiếu màu hồng bình thường của da, đặc biệt dễ thấy ở lòng bàn tay, môi, kết mạc mắt.
3. Hoa mắt, chóng mặt, đau đầu
Oxy không đủ đến não khiến người bệnh dễ bị chóng mặt, nhất là khi đứng dậy đột ngột. Đau đầu âm ỉ cũng là dấu hiệu đi kèm.
4. Nhịp tim nhanh hoặc không đều
Khi thiếu máu, tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực.
5. Khó thở, hụt hơi khi vận động nhẹ
Cơ thể thiếu oxy khiến người bệnh dễ bị hụt hơi khi làm những việc đơn giản như leo cầu thang, đi bộ…
6. Móng tay giòn, dễ gãy; tóc khô và rụng nhiều
Đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể thiếu vi chất (như sắt), thường thấy ở người bị thiếu máu thiếu sắt kéo dài.
7. Khó tập trung, trí nhớ giảm sút
Thiếu oxy đến não ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, tập trung, dễ cáu gắt và giảm hiệu suất làm việc.
Làm gì khi nghi ngờ thiếu máu?
Nếu bạn có những biểu hiện nêu trên, hãy chủ động đi kiểm tra sức khỏe tại các cơ sở y tế uy tín. Việc xét nghiệm máu cơ bản sẽ giúp xác định:
-
Số lượng hồng cầu (RBC)
-
Nồng độ hemoglobin (Hb)
-
Chỉ số hematocrit (HCT)
-
Mức độ ferritin (dự trữ sắt), vitamin B12, acid folic
Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp: bổ sung sắt, tiêm B12, điều chỉnh chế độ ăn, hoặc điều trị nguyên nhân nền nếu có bệnh lý đi kèm.
Ai có nguy cơ cao thiếu máu?
Việc hiểu rõ nhóm nguy cơ sẽ giúp bạn chủ động hơn trong phòng ngừa và kiểm tra sức khỏe định kỳ:
-
Phụ nữ có kinh nguyệt kéo dài, sản phụ
-
Người ăn chay trường
-
Người cao tuổi
-
Người mắc bệnh lý mạn tính: suy thận, viêm khớp, viêm loét dạ dày, ung thư…
-
Người thường xuyên mệt mỏi, stress kéo dài
Phòng ngừa thiếu máu như thế nào?
Ngoài việc điều trị khi đã bị thiếu máu, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh hiệu quả nếu thực hiện các biện pháp sau:
1. Chế độ ăn uống khoa học
-
Bổ sung thực phẩm giàu sắt: thịt đỏ, gan, hải sản, rau có màu xanh đậm, đậu…
-
Ăn thực phẩm chứa vitamin C (cam, chanh, bưởi...) để tăng hấp thu sắt.
-
Không uống trà, cà phê ngay sau bữa ăn vì chúng làm giảm hấp thu sắt.
-
Cung cấp đủ B12 và folate qua trứng, sữa, gan động vật, ngũ cốc nguyên cám.
2. Tập luyện đều đặn
Tập thể dục giúp tăng tuần hoàn máu, cải thiện hấp thụ dưỡng chất và hỗ trợ tủy xương tạo hồng cầu.
3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Việc xét nghiệm máu định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường về chỉ số máu, từ đó điều chỉnh kịp thời trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng.
Vai trò của khám sức khỏe định kỳ
Nhiều người chỉ phát hiện thiếu máu khi các triệu chứng trở nên trầm trọng hoặc tình cờ qua khám bệnh khác. Khám sức khỏe tổng quát, đặc biệt là xét nghiệm công thức máu, là bước đơn giản nhưng quan trọng để:
-
Đánh giá chính xác tình trạng thiếu máu
-
Tìm ra nguyên nhân gốc rễ
-
Theo dõi hiệu quả điều trị (nếu đang điều trị)
-
Phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm
Đặt khám bệnh tại Bệnh viện Thu Cúc tại đây
