Glaucoma: Căn bệnh

Glaucoma là gì?

Glaucoma hay còn gọi là bệnh tăng nhãn áp, là tình trạng tổn thương thần kinh thị giác thường liên quan đến áp lực trong mắt (nhãn áp) tăng cao. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa không hồi phục trên toàn thế giới. Bệnh được mệnh danh là “kẻ cắp thị lực thầm lặng” bởi nó tiến triển âm thầm, khó phát hiện trong giai đoạn sớm.

Các dạng glaucoma thường gặp

1. Glaucoma góc mở nguyên phát

   • Phổ biến nhất.

   • Thường tiến triển chậm, ít triệu chứng.

2. Glaucoma góc đóng

   • Xuất hiện đột ngột, gây đau nhức mắt dữ dội, nhìn mờ, buồn nôn.

   • Cần cấp cứu ngay để tránh tổn thương thị lực vĩnh viễn.

3. Glaucoma thứ phát

   • Do chấn thương, viêm, biến chứng phẫu thuật mắt hoặc dùng thuốc corticoid kéo dài.

4. Glaucoma bẩm sinh

   • Xuất hiện ở trẻ nhỏ, thường liên quan đến dị tật bẩm sinh của hệ thống thoát thủy dịch.

Dấu hiệu nhận biết glaucoma

• Nhìn mờ dần, đặc biệt ở thị trường ngoại vi (mất tầm nhìn hai bên).

• Nhìn thấy quầng sáng quanh đèn vào ban đêm.

• Đau nhức mắt hoặc nặng hốc mắt.

• Thị lực giảm nhanh trong các cơn glaucoma cấp.

• Mắt đỏ, kèm theo buồn nôn hoặc nôn.

Vấn đề nguy hiểm là nhiều người bệnh hoàn toàn không có triệu chứng cho đến khi thị lực suy giảm đáng kể.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

• Tăng nhãn áp: Dòng chảy thủy dịch trong mắt bị cản trở, gây áp lực lên thần kinh thị giác.

• Di truyền: Người có cha mẹ hoặc anh chị em mắc glaucoma dễ bị hơn.

• Tuổi tác: Người trên 40 tuổi có nguy cơ cao.

• Bệnh lý toàn thân: Tiểu đường, cao huyết áp, rối loạn mạch máu.

• Chấn thương mắt hoặc phẫu thuật: Có thể gây glaucoma thứ phát.

• Dùng thuốc corticoid: Kéo dài làm tăng nguy cơ.

Biến chứng của glaucoma

• Mất thị lực ngoại vi (tầm nhìn bên).

• Thu hẹp thị trường, chỉ còn nhìn thấy ở trung tâm.

• Tổn thương thần kinh thị giác không hồi phục.

• Mù lòa vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.

Chẩn đoán glaucoma

Bác sĩ nhãn khoa sẽ tiến hành các bước:

• Đo nhãn áp: Kiểm tra áp lực nội nhãn.

• Khám thần kinh thị giác: Đánh giá tình trạng teo gai thị.

• Đo thị trường: Phát hiện mất thị lực ngoại vi.

• Chụp OCT (Optical Coherence Tomography): Đánh giá sợi thần kinh thị giác.

Khám định kỳ giúp phát hiện bệnh sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Phương pháp điều trị glaucoma

1. Điều trị bằng thuốc

• Thuốc nhỏ mắt hạ nhãn áp là lựa chọn đầu tiên.

• Một số trường hợp kết hợp thuốc uống để giảm áp lực trong mắt.

2. Laser

• Laser tạo đường thoát thủy dịch hoặc mở góc tiền phòng (Laser trabeculoplasty, Laser iridotomy).

• Ít xâm lấn, thực hiện nhanh, phục hồi sớm.

3. Phẫu thuật

• Trabeculectomy: Tạo đường dẫn lưu mới cho thủy dịch.

• Cấy van dẫn lưu: Dùng trong trường hợp glaucoma nặng, kháng trị.

Mục tiêu chung của điều trị là kiểm soát nhãn áp, ngăn ngừa tổn thương thêm cho thần kinh thị giác, không thể khôi phục thị lực đã mất.

Chăm sóc và theo dõi sau điều trị

• Tuân thủ đơn thuốc và lịch tái khám.

• Tránh tự ý ngưng thuốc nhỏ mắt vì dễ gây tăng nhãn áp trở lại.

• Duy trì lối sống lành mạnh: hạn chế rượu bia, không hút thuốc, tập thể dục đều đặn.

• Bảo vệ mắt khỏi chấn thương và ánh sáng mạnh.

Phòng ngừa glaucoma

• Khám mắt định kỳ 1–2 lần/năm, đặc biệt sau 40 tuổi.

• Kiểm soát tốt bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp.

• Tránh lạm dụng thuốc corticoid.

• Duy trì chế độ ăn giàu rau xanh, omega-3 và vitamin tốt cho mắt.

Tầm quan trọng của phát hiện sớm

Glaucoma có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, một khi thần kinh thị giác đã bị tổn thương thì thị lực không thể phục hồi. Chính vì vậy, việc tầm soát định kỳ và tuân thủ điều trị là chìa khóa giúp bảo vệ đôi mắt trước “kẻ cắp thị lực” thầm lặng này.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây.