Đo đường huyết tại nhà: Khi nào cần đo và đọc kết quả thế nào?
1. Tại sao cần đo đường huyết tại nhà?
Đường huyết là nồng độ glucose (đường) trong máu – yếu tố trực tiếp liên quan đến khả năng sản sinh năng lượng và chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể. Việc kiểm soát đường huyết giúp ngăn ngừa hoặc phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm như tiểu đường, bệnh tim mạch, suy thận, tổn thương thần kinh...
Đo đường huyết tại nhà mang lại nhiều lợi ích:
-
Theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe: Người bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường cần kiểm tra đường huyết thường xuyên để điều chỉnh phác đồ điều trị.
-
Tiết kiệm thời gian, chi phí: So với việc đến bệnh viện thường xuyên, đo đường huyết tại nhà giúp giảm áp lực tài chính và thời gian di chuyển.
-
Phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường: Những thay đổi đường huyết đột ngột có thể là cảnh báo quan trọng cần xử lý kịp thời.
2. Khi nào nên đo đường huyết tại nhà?
Tùy vào tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ khuyến nghị tần suất và thời điểm đo phù hợp. Dưới đây là những thời điểm thường được khuyên nên đo đường huyết tại nhà:
a. Buổi sáng khi chưa ăn (đường huyết lúc đói)
Đây là thời điểm quan trọng để đánh giá đường huyết nền. Nồng độ đường huyết lúc đói phản ánh hoạt động chuyển hóa glucose sau một đêm dài không ăn.
-
Mục tiêu: Đường huyết lúc đói nên nằm trong khoảng 70–99 mg/dL đối với người bình thường.
b. Trước bữa ăn
Đo trước bữa ăn giúp xác định mức đường huyết nền hiện tại để điều chỉnh liều insulin (nếu có) hoặc thực phẩm nạp vào.
-
Mục tiêu: 80–130 mg/dL (theo khuyến cáo của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ).
c. Sau ăn 1–2 giờ
Khoảng thời gian sau ăn 1 đến 2 tiếng là thời điểm đường huyết có thể tăng cao nhất. Đo vào lúc này giúp đánh giá phản ứng của cơ thể sau khi tiếp nhận glucose từ thực phẩm.
-
Mục tiêu: Dưới 180 mg/dL.
d. Trước khi đi ngủ
Việc kiểm tra trước khi ngủ giúp đảm bảo mức đường huyết ổn định, tránh nguy cơ tụt đường huyết khi ngủ.
-
Mục tiêu: Khoảng 100–140 mg/dL.
e. Khi cảm thấy có dấu hiệu bất thường
Các dấu hiệu như mệt mỏi, vã mồ hôi, choáng váng, run tay, đau đầu... có thể là biểu hiện của hạ hoặc tăng đường huyết. Đo ngay tại thời điểm này để xác định nguyên nhân và xử lý kịp thời.
3. Cách đo đường huyết tại nhà đúng kỹ thuật
Sử dụng máy đo đường huyết cá nhân là phương pháp phổ biến nhất. Để kết quả đo chính xác, cần tuân thủ các bước sau:
-
Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước ấm để loại bỏ cặn bẩn và tránh nhiễm khuẩn.
-
Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ: máy đo, que thử, kim chích máu.
-
Lấy máu đúng cách: Sát trùng đầu ngón tay (thường là ngón giữa hoặc áp út), dùng kim chích lấy một giọt máu.
-
Đưa giọt máu vào que thử đã gắn trong máy đo.
-
Đợi kết quả hiển thị trên màn hình máy sau vài giây.
-
Ghi lại kết quả vào sổ tay hoặc ứng dụng theo dõi sức khỏe để so sánh và theo dõi xu hướng lâu dài.
4. Hướng dẫn đọc và hiểu chỉ số đường huyết
Sau khi đo, người dùng cần hiểu chỉ số trên máy có ý nghĩa gì để đưa ra quyết định phù hợp:
| Thời điểm đo | Mức bình thường (mg/dL) | Tiền tiểu đường | Bệnh tiểu đường |
|---|---|---|---|
| Lúc đói (sáng sớm) | 70 – 99 | 100 – 125 | ≥ 126 |
| 2 giờ sau ăn | < 140 | 140 – 199 | ≥ 200 |
| HbA1c (chỉ đo tại cơ sở y tế) | < 5.7% | 5.7 – 6.4% | ≥ 6.5% |
Nếu giá trị đo thường xuyên nằm trong vùng nguy cơ, người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn chuyên sâu và điều chỉnh điều trị.
5. Lưu ý khi đo đường huyết tại nhà
-
Không đo ngay sau khi vận động mạnh, uống cà phê hoặc hút thuốc, vì các yếu tố này ảnh hưởng đến kết quả.
-
Không dùng que thử đã hết hạn hoặc bảo quản sai cách.
-
Luôn kiểm tra pin, hiệu chuẩn máy định kỳ để đảm bảo độ chính xác.
-
Không tự điều chỉnh liều thuốc nếu không có chỉ định của bác sĩ.
6. Đo đường huyết tại nhà không thay thế được xét nghiệm y tế
Mặc dù tiện lợi, đo đường huyết tại nhà chỉ mang tính theo dõi tạm thời. Người có nguy cơ cao hoặc đã được chẩn đoán tiểu đường cần định kỳ đến bệnh viện để thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như HbA1c, xét nghiệm đường huyết sau uống glucose, kiểm tra chức năng thận, tim mạch…
Hiện nay, các cơ sở y tế như Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc đang triển khai các gói kiểm tra sức khỏe định kỳ tích hợp tầm soát tiểu đường, tim mạch, gan mật, thận và nhiều bệnh lý chuyển hóa khác. Việc kết hợp giữa theo dõi tại nhà và khám định kỳ giúp nâng cao hiệu quả điều trị và chất lượng sống lâu dài.
