Đái tháo đường tuýp 2 – Mối đe dọa âm thầm đối với sức khỏe cộng đồng
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây đái tháo đường tuýp 2
Khác với tuýp 1 do tự miễn dịch phá hủy tế bào beta tuyến tụy, đái tháo đường tuýp 2 chủ yếu bắt nguồn từ tình trạng đề kháng insulin và rối loạn tiết insulin. Khi cơ thể không sử dụng insulin một cách hiệu quả, đường huyết sẽ tăng cao, gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể.
Các yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:
-
Thừa cân, béo phì, đặc biệt là béo bụng.
-
Lười vận động, ít hoạt động thể chất.
-
Chế độ ăn nhiều tinh bột tinh chế và đường, thiếu chất xơ.
-
Tiền sử gia đình có người mắc đái tháo đường.
-
Tuổi tác cao, đặc biệt sau 45 tuổi.
-
Tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.
Đặc biệt, phụ nữ từng bị đái tháo đường thai kỳ cũng có nguy cơ cao mắc tuýp 2 sau sinh.
Biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát tốt
Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất của đái tháo đường tuýp 2 là biến chứng mạn tính. Khi đường huyết duy trì ở mức cao trong thời gian dài, người bệnh có thể gặp các biến chứng sau:
-
Biến chứng tim mạch: tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim.
-
Tổn thương thận (bệnh thận đái tháo đường): dẫn đến suy thận, phải lọc máu hoặc ghép thận.
-
Tổn thương mắt: gây mờ mắt, xuất huyết võng mạc, thậm chí mù lòa.
-
Biến chứng thần kinh ngoại biên: tê bì, đau nhức, rối loạn cảm giác.
-
Loét bàn chân, hoại tử, có thể phải cắt cụt chi nếu không được điều trị kịp thời.
Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm tăng gánh nặng chi phí điều trị và chăm sóc y tế.
Có thể phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2 bằng lối sống khoa học
Tin vui là đái tháo đường tuýp 2 hoàn toàn có thể phòng ngừa hoặc trì hoãn tiến triển bệnh bằng việc duy trì lối sống lành mạnh. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thay đổi thói quen sống có thể giảm tới 58% nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt ở nhóm người tiền đái tháo đường.
1. Giữ cân nặng hợp lý
Giảm 5–10% trọng lượng cơ thể có thể giúp cải thiện độ nhạy với insulin và giảm nguy cơ phát triển đái tháo đường tuýp 2. Hãy duy trì chỉ số BMI ở mức từ 18.5 đến dưới 23 đối với người châu Á.
2. Tăng cường vận động thể chất
Hoạt động thể chất thường xuyên giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn. Người trưởng thành nên dành ít nhất 150 phút mỗi tuần để tập luyện với cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hoặc tập aerobic.
3. Ăn uống lành mạnh
-
Hạn chế đồ ngọt, nước ngọt có gas, thức ăn chế biến sẵn.
-
Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, đậu, trái cây ít đường.
-
Ăn đủ protein từ cá, thịt nạc, trứng, sữa ít béo.
-
Giảm lượng muối và chất béo bão hòa trong khẩu phần ăn.
4. Kiểm soát stress
Căng thẳng kéo dài làm tăng nồng độ cortisol – hormone liên quan đến đề kháng insulin. Hãy rèn luyện các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, ngủ đủ giấc, tránh làm việc quá sức.
5. Tầm soát và kiểm tra định kỳ
Tất cả người trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ cao nên kiểm tra đường huyết định kỳ, ít nhất 1–2 lần mỗi năm. Việc phát hiện sớm giúp kiểm soát hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng sống.
Vai trò của khám sàng lọc sớm tại các cơ sở y tế uy tín
Việc chủ động khám tầm soát định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm đái tháo đường tuýp 2 mà còn đánh giá được tình trạng sức khỏe tổng thể, từ đó xây dựng kế hoạch dự phòng cá nhân hóa. Tại Bệnh viện Thu Cúc, các gói tầm soát bệnh chuyển hóa được thiết kế khoa học, bao gồm xét nghiệm đường huyết, HbA1c, mỡ máu, chức năng gan thận, đo chỉ số BMI, huyết áp,...
Ngoài ra, người dân còn được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nội tiết giàu kinh nghiệm, được tư vấn chế độ dinh dưỡng, tập luyện và theo dõi điều trị hiệu quả trong trường hợp phát hiện bất thường.
Đừng đợi đến khi bệnh tiến triển – Hãy hành động ngay từ hôm nay
Đái tháo đường tuýp 2 không phải là “án tử” nếu người bệnh được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Quan trọng nhất là mỗi người cần chủ động điều chỉnh lối sống, thói quen ăn uống và duy trì vận động thường xuyên để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
