Cận thị ở trẻ: Làm thế nào để kiểm soát?

1. Cận thị ở trẻ em là gì?

Cận thị là một tật khúc xạ khiến trẻ nhìn rõ vật ở gần nhưng gặp khó khăn khi quan sát vật ở xa. Khi nhãn cầu phát triển dài hơn bình thường hoặc giác mạc quá cong, hình ảnh sẽ hội tụ trước võng mạc thay vì trên võng mạc, dẫn đến nhìn mờ.

Trong những năm gần đây, tỷ lệ cận thị ở trẻ em gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở các đô thị. Theo thống kê, nhiều học sinh tiểu học đã phải đeo kính từ rất sớm. Nếu không kiểm soát, độ cận có thể tăng nhanh, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm như thoái hóa võng mạc, bong võng mạc hay glôcôm.

2. Nguyên nhân gây cận thị ở trẻ

Có nhiều yếu tố khiến trẻ dễ mắc cận thị, phổ biến nhất gồm:

• Di truyền: Nếu cha mẹ bị cận thị, nguy cơ trẻ mắc cận sẽ cao hơn so với trẻ có cha mẹ mắt bình thường.

• Thói quen học tập: Trẻ thường xuyên đọc sách, viết hoặc học trong điều kiện ánh sáng kém, cúi sát vở dễ làm mắt phải điều tiết nhiều.

• Sử dụng thiết bị điện tử: Thời gian dài tiếp xúc với màn hình điện thoại, máy tính bảng khiến mắt căng thẳng và dễ dẫn đến cận thị.

• Ít hoạt động ngoài trời: Trẻ không tiếp xúc đủ ánh sáng tự nhiên sẽ làm tăng nguy cơ cận thị.

• Chế độ dinh dưỡng: Thiếu vitamin A, C, E và các dưỡng chất tốt cho mắt cũng góp phần làm thị lực suy giảm.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị cận thị

Phụ huynh có thể nhận thấy những biểu hiện sau ở trẻ:

• Nheo mắt khi nhìn bảng hoặc vật ở xa.

• Thường xuyên kêu nhức mỏi mắt, đau đầu.

• Cúi sát mặt vào sách hoặc màn hình khi đọc, xem.

• Học tập giảm sút do nhìn không rõ chữ trên bảng.

• Thường xuyên dụi mắt hoặc nhìn nghiêng để thấy rõ hơn.

Khi xuất hiện các dấu hiệu này, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám mắt để xác định chính xác tình trạng.

4. Các phương pháp kiểm soát cận thị ở trẻ

Việc kiểm soát cận thị không chỉ dừng lại ở việc đeo kính mà cần có những giải pháp toàn diện. Một số biện pháp phổ biến gồm:

4.1. Đeo kính gọng

Kính gọng là giải pháp cơ bản giúp cải thiện thị lực. Tuy nhiên, kính chỉ hỗ trợ nhìn rõ chứ không ngăn được độ cận tiến triển. Phụ huynh cần đưa trẻ đi kiểm tra định kỳ để thay kính phù hợp.

4.2. Kính áp tròng Ortho-K

Đây là loại kính áp tròng cứng đeo ban đêm, giúp điều chỉnh giác mạc tạm thời để trẻ nhìn rõ vào ban ngày mà không cần kính. Phương pháp này đã được chứng minh có khả năng kiểm soát tiến triển cận thị hiệu quả.

4.3. Thuốc nhỏ mắt Atropine nồng độ thấp

Một số nghiên cứu cho thấy, sử dụng atropine liều thấp có thể làm chậm sự phát triển cận thị. Tuy nhiên, việc này cần có chỉ định và theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ chuyên khoa.

4.4. Phẫu thuật khúc xạ (LASIK, SMILE)

Các phương pháp phẫu thuật khúc xạ thường chỉ áp dụng cho người trưởng thành khi độ cận đã ổn định. Trẻ em chưa đủ điều kiện để thực hiện các phương pháp này.

5. Thói quen giúp hạn chế cận thị ở trẻ

Ngoài các biện pháp y khoa, việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng:

• Thời gian học tập hợp lý: Sau mỗi 30-40 phút học, trẻ nên nghỉ ngơi 5-10 phút để mắt thư giãn.

• Đảm bảo ánh sáng: Khi đọc hoặc học, cần có ánh sáng đầy đủ, tránh bóng tối hoặc ánh sáng quá gắt.

• Hạn chế thiết bị điện tử: Cha mẹ nên giới hạn thời gian trẻ tiếp xúc màn hình, khuyến khích các hoạt động ngoài trời.

• Bổ sung dinh dưỡng: Thực phẩm giàu vitamin A, omega-3, lutein, zeaxanthin rất tốt cho thị lực.

• Khám mắt định kỳ: Ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện và kiểm soát độ cận kịp thời.

6. Vai trò của cha mẹ trong kiểm soát cận thị

Cha mẹ chính là người đồng hành quan trọng trong việc bảo vệ đôi mắt cho trẻ. Việc tạo môi trường học tập hợp lý, nhắc nhở trẻ nghỉ ngơi, tổ chức các hoạt động ngoài trời và chủ động đưa trẻ đi khám mắt định kỳ sẽ góp phần lớn trong việc hạn chế cận thị tiến triển.

Ngoài ra, phụ huynh cũng nên trao đổi thường xuyên với bác sĩ nhãn khoa để lựa chọn phương pháp kiểm soát cận thị phù hợp nhất với tình trạng và độ tuổi của con.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây