Các tật khúc xạ: Nguyên nhân và cách khắc phục

Tật khúc xạ là gì?

Tật khúc xạ là tình trạng mắt không thể hội tụ ánh sáng đúng trên võng mạc, dẫn đến hình ảnh nhìn thấy bị mờ hoặc méo mó. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực trên toàn thế giới. Các tật khúc xạ phổ biến nhất bao gồm: cận thị, viễn thị và loạn thị.

Các loại tật khúc xạ thường gặp

1. Cận thị

• Đặc điểm: Nhìn rõ vật ở gần nhưng mờ ở xa.

• Nguyên nhân: Do nhãn cầu quá dài hoặc giác mạc quá cong khiến tia sáng hội tụ trước võng mạc.

• Đối tượng dễ mắc: Học sinh, sinh viên, người làm việc văn phòng thường xuyên tiếp xúc với màn hình điện tử.

2. Viễn thị

• Đặc điểm: Nhìn rõ vật ở xa nhưng khó tập trung vào vật ở gần.

• Nguyên nhân: Nhãn cầu ngắn hoặc giác mạc dẹt khiến tia sáng hội tụ sau võng mạc.

• Đối tượng dễ mắc: Trẻ em, người trưởng thành và đặc biệt là người cao tuổi.

3. Loạn thị

• Đặc điểm: Hình ảnh bị mờ, méo mó ở mọi khoảng cách.

• Nguyên nhân: Giác mạc hoặc thủy tinh thể không đều, gây ra nhiều tiêu điểm thay vì một.

• Đối tượng dễ mắc: Có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, thường đi kèm với cận hoặc viễn thị.

Nguyên nhân gây tật khúc xạ

1. Yếu tố di truyền: Cha mẹ bị cận hoặc viễn thị thì con có nguy cơ cao mắc tật khúc xạ.

2. Thói quen sinh hoạt: Ngồi học, làm việc sai tư thế, đọc sách quá gần, thiếu ánh sáng.

3. Sử dụng thiết bị điện tử: Tiếp xúc với màn hình máy tính, điện thoại nhiều giờ liên tục.

4. Yếu tố môi trường: Ánh sáng không đạt chuẩn, môi trường nhiều khói bụi.

5. Sự phát triển của cơ thể: Nhãn cầu phát triển quá nhanh ở trẻ em, dễ dẫn đến cận thị học đường.

Dấu hiệu nhận biết tật khúc xạ

• Nhìn mờ, đặc biệt là khi nhìn xa (cận thị) hoặc nhìn gần (viễn thị).

• Phải nheo mắt hoặc nghiêng đầu để nhìn rõ hơn.

• Đau đầu, mỏi mắt sau khi đọc sách hoặc làm việc lâu.

• Khó tập trung khi nhìn vào chữ nhỏ hoặc hình ảnh chi tiết.

• Ở trẻ em: thường xuyên dụi mắt, học tập giảm sút, ngồi sát tivi hoặc bảng học.

Cách khắc phục tật khúc xạ

1. Đeo kính gọng

• Là phương pháp phổ biến và an toàn nhất.

• Giúp điều chỉnh hướng hội tụ ánh sáng để hình ảnh rõ nét.

• Cần được đo và cắt kính đúng độ tại cơ sở y tế uy tín.

2. Kính áp tròng

• Mang tính thẩm mỹ cao, thuận tiện trong hoạt động.

• Có nhiều loại như kính áp tròng mềm, cứng, hoặc Ortho-K (đeo ban đêm để chỉnh hình giác mạc).

• Yêu cầu vệ sinh nghiêm ngặt để tránh viêm nhiễm mắt.

3. Phẫu thuật khúc xạ

• Các phương pháp phổ biến: LASIK, Femto LASIK, ReLEx SMILE.

• Giúp loại bỏ kính gọng và kính áp tròng, cải thiện thị lực lâu dài.

• Chỉ định cho người trưởng thành, độ khúc xạ ổn định.

4. Chăm sóc và phòng ngừa

• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử liên tục, áp dụng quy tắc 20-20-20.

• Đọc sách ở nơi đủ ánh sáng, giữ khoảng cách hợp lý với màn hình.

• Ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin A, C, E và omega-3.

• Khám mắt định kỳ để điều chỉnh độ kính kịp thời.

Biến chứng nếu không điều trị tật khúc xạ

• Cận thị tiến triển nhanh dẫn đến cận thị nặng, thoái hóa võng mạc.

• Tăng nguy cơ nhược thị ở trẻ em nếu không được phát hiện sớm.

• Giảm khả năng học tập, lao động, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

• Nguy cơ tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động do thị lực kém.

Khi nào cần đi khám mắt?

• Khi xuất hiện dấu hiệu nhìn mờ, nheo mắt hoặc đau đầu thường xuyên.

• Trẻ em nên được khám mắt định kỳ từ 6 tháng tuổi và đặc biệt là khi bắt đầu đi học.

• Người trưởng thành cần kiểm tra mắt ít nhất 1–2 lần/năm.

• Người đã mắc tật khúc xạ cần theo dõi thường xuyên để điều chỉnh độ kính.

Tầm quan trọng của khám mắt định kỳ

Khám mắt không chỉ để phát hiện tật khúc xạ mà còn giúp kiểm tra các bệnh lý nguy hiểm khác như tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể. Việc phát hiện sớm giúp điều trị hiệu quả, hạn chế biến chứng và bảo vệ thị lực lâu dài.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây.