Bệnh vảy nến là gì?
Bệnh vảy nến (Psoriasis) là một bệnh da tự miễn mạn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch hoạt động quá mức khiến tế bào da tăng sinh nhanh gấp 10 lần so với bình thường. Kết quả là các tế bào da chết không kịp bong tróc, tích tụ lại thành những mảng da dày, khô, có vảy trắng bạc hoặc đỏ rực, thường gây ngứa, rát hoặc đau nhẹ.
Đây không phải là bệnh truyền nhiễm, nhưng có tính di truyền và ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ cũng như tâm lý người bệnh. Vảy nến có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào, phổ biến nhất là da đầu, khuỷu tay, đầu gối, lưng và móng tay.
Nguyên nhân gây bệnh vảy nến
Các nhà khoa học xác định vảy nến là bệnh do rối loạn miễn dịch, trong đó tế bào T (một loại bạch cầu) nhầm lẫn, tấn công các tế bào da khỏe mạnh. Điều này dẫn đến quá trình viêm và tăng sinh tế bào da bất thường. Một số yếu tố kích hoạt hoặc làm nặng thêm bệnh gồm:
-
Yếu tố di truyền: Nếu bố hoặc mẹ bị vảy nến, nguy cơ con mắc bệnh cao gấp 2–3 lần.
-
Căng thẳng tâm lý: Stress kéo dài là yếu tố kích hoạt phổ biến, khiến bệnh tái phát.
-
Nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm khuẩn như viêm họng do liên cầu khuẩn có thể khởi phát vảy nến.
-
Thời tiết: Không khí lạnh, khô làm da mất ẩm, khiến bệnh nặng hơn.
-
Thuốc: Một số thuốc như lithium, thuốc chẹn beta, hoặc corticosteroid có thể gây bùng phát bệnh.
-
Rượu, thuốc lá: Hai yếu tố này làm tăng viêm, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và giảm hiệu quả điều trị.
Triệu chứng nhận biết bệnh vảy nến
Tùy từng thể bệnh, triệu chứng có thể khác nhau, nhưng phổ biến gồm:
-
Da xuất hiện mảng đỏ, dày, phủ vảy trắng bạc.
-
Vùng da khô, nứt nẻ, có thể chảy máu nhẹ.
-
Ngứa, rát hoặc đau râm ran.
-
Móng tay, móng chân bị lõm, đổi màu hoặc dày lên.
-
Da đầu bong vảy nhiều, dễ nhầm với gàu.
Các thể thường gặp gồm:
-
Vảy nến thể mảng (phổ biến nhất): Da dày, đỏ, có vảy trắng bạc.
-
Vảy nến thể giọt: Xuất hiện các đốm nhỏ trên thân mình hoặc tay chân.
-
Vảy nến thể mủ: Có mụn mủ trắng nhỏ kèm sưng viêm.
-
Vảy nến thể khớp: Gây đau, sưng và cứng khớp.
Bệnh vảy nến có nguy hiểm không?
Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng bệnh ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Người bệnh dễ tự ti, căng thẳng, thậm chí trầm cảm. Ngoài ra, vảy nến có thể liên quan đến các bệnh lý khác như:
-
Viêm khớp vảy nến
-
Tăng huyết áp, béo phì
-
Đái tháo đường type 2
-
Rối loạn mỡ máu
Do đó, người bệnh cần điều trị sớm và theo dõi định kỳ để kiểm soát toàn diện sức khỏe.
Phương pháp điều trị bệnh vảy nến hiện nay
Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, nhưng các liệu pháp y học hiện đại giúp kiểm soát triệu chứng và kéo dài thời gian thuyên giảm.
1. Điều trị tại chỗ
Bao gồm các loại thuốc bôi ngoài da:
-
Corticosteroid: Giảm viêm, ngứa, sưng đỏ.
-
Vitamin D3 (Calcipotriol): Giúp điều hòa tăng sinh tế bào da.
-
Retinoid (Tazarotene): Cân bằng tái tạo da.
-
Kem dưỡng ẩm: Giữ ẩm, làm mềm vùng da tổn thương.
2. Liệu pháp ánh sáng (Quang trị liệu)
Sử dụng tia UVB chiếu lên vùng da tổn thương, giúp giảm viêm và ức chế tăng sinh tế bào da. Phương pháp này được áp dụng rộng rãi cho vảy nến thể mảng.
3. Thuốc toàn thân
Dành cho trường hợp nặng:
-
Methotrexate, Cyclosporine, Acitretin: Kiểm soát miễn dịch.
-
Thuốc sinh học: Tác động trực tiếp lên các protein gây viêm (như TNF-alpha, IL-17, IL-23). Hiệu quả cao nhưng chi phí đắt.
4. Liệu pháp hỗ trợ
-
Giữ ẩm da thường xuyên.
-
Tắm nước ấm pha muối Epsom hoặc yến mạch.
-
Giảm stress, ngủ đủ giấc.
-
Ăn uống cân bằng, tránh rượu bia, thuốc lá, đồ cay nóng.
Chăm sóc và phòng ngừa tái phát bệnh vảy nến
Bệnh vảy nến có xu hướng tái phát theo chu kỳ, vì vậy việc duy trì lối sống lành mạnh là yếu tố quyết định trong kiểm soát lâu dài:
-
Dưỡng ẩm hằng ngày: Giúp da mềm mại, giảm bong tróc.
-
Bảo vệ da khỏi tác nhân kích thích: Tránh xà phòng mạnh, nước nóng, ánh nắng gắt.
-
Giảm căng thẳng: Thiền, yoga, hít thở sâu giúp ổn định nội tiết và miễn dịch.
-
Ăn uống lành mạnh: Bổ sung omega-3 (cá hồi, hạt lanh), rau xanh, trái cây tươi; hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
-
Theo dõi sức khỏe định kỳ: Bác sĩ sẽ điều chỉnh phác đồ kịp thời khi có dấu hiệu tái phát.
Vai trò của bác sĩ da liễu trong điều trị vảy nến
Tự ý sử dụng thuốc bôi hay thuốc uống có thể khiến bệnh nặng hơn hoặc gây tác dụng phụ. Người bệnh cần thăm khám với bác sĩ da liễu chuyên khoa để:
-
Xác định thể bệnh và mức độ tổn thương.
-
Lựa chọn thuốc phù hợp, an toàn.
-
Theo dõi tiến triển và điều chỉnh phác đồ.
-
Được tư vấn về chăm sóc da và dinh dưỡng phù hợp.
Lời khuyên từ chuyên gia
Vảy nến không chỉ là bệnh da, mà còn là bệnh hệ thống liên quan đến miễn dịch. Vì vậy, điều trị cần kiên trì, kết hợp thuốc, chăm sóc và tâm lý ổn định. Người bệnh nên duy trì tái khám định kỳ, tránh bỏ dở điều trị khi triệu chứng thuyên giảm.
Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây.
