Bệnh trĩ: Nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả
Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ (còn gọi là lòi dom) là tình trạng các tĩnh mạch vùng hậu môn – trực tràng bị giãn và sưng phồng, hình thành búi trĩ. Đây là bệnh lý lành tính nhưng gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt và có thể dẫn tới biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm.
Trĩ được chia thành ba loại chính:
-
Trĩ nội: Búi trĩ nằm trong ống hậu môn, khó phát hiện ở giai đoạn đầu.
-
Trĩ ngoại: Búi trĩ nằm ngoài hậu môn, dễ quan sát bằng mắt thường.
-
Trĩ hỗn hợp: Kết hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại, thường phức tạp và khó điều trị hơn.
Nguyên nhân gây bệnh trĩ
Có nhiều yếu tố dẫn tới sự hình thành và phát triển của bệnh trĩ, trong đó bao gồm:
1. Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài
Khi rặn mạnh trong thời gian dài, áp lực trong tĩnh mạch hậu môn tăng lên, khiến các mạch máu giãn và phồng to, hình thành búi trĩ.
2. Thói quen sinh hoạt không lành mạnh
-
Ngồi hoặc đứng quá lâu, ít vận động khiến máu không lưu thông tốt.
-
Ăn uống thiếu chất xơ, ít rau xanh, uống ít nước.
-
Lạm dụng rượu bia, cà phê, đồ ăn cay nóng gây kích thích niêm mạc hậu môn – trực tràng.
3. Yếu tố nghề nghiệp
Những người làm công việc văn phòng, tài xế lái xe, thợ may… có nguy cơ cao do phải ngồi nhiều giờ liên tục.
4. Mang thai và sau sinh
Phụ nữ mang thai thường bị áp lực từ thai nhi chèn ép lên vùng trực tràng, làm tĩnh mạch hậu môn giãn rộng. Sau sinh, tình trạng rặn đẻ cũng là nguyên nhân phổ biến gây trĩ.
5. Tuổi tác và yếu tố bẩm sinh
Người cao tuổi có mô liên kết yếu, dễ hình thành trĩ. Ngoài ra, yếu tố di truyền hoặc cấu trúc mạch máu bất thường cũng góp phần gây bệnh.
Triệu chứng thường gặp của bệnh trĩ
Các dấu hiệu nhận biết bệnh trĩ bao gồm:
-
Chảy máu khi đi vệ sinh: Thường thấy máu đỏ tươi dính trên giấy hoặc lẫn trong phân.
-
Đau rát, ngứa hậu môn: Do ma sát và viêm nhiễm vùng niêm mạc hậu môn.
-
Sa búi trĩ: Búi trĩ lòi ra ngoài khi đi vệ sinh hoặc khi vận động mạnh. Ở giai đoạn đầu có thể tự co vào, nhưng về sau cần dùng tay đẩy hoặc không thể co vào được.
-
Cảm giác nặng tức hậu môn: Gây khó chịu, đặc biệt khi ngồi lâu.
-
Dịch nhầy chảy ra từ hậu môn: Làm vùng hậu môn ẩm ướt, dễ gây viêm da quanh hậu môn.
Nếu không điều trị, bệnh trĩ có thể gây biến chứng như thiếu máu, viêm nhiễm, nghẹt búi trĩ hoặc thậm chí tiến triển thành bệnh lý ác tính.
Các giai đoạn phát triển của bệnh trĩ
Bệnh trĩ được phân thành 4 độ:
-
Độ 1: Búi trĩ nhỏ, nằm trong hậu môn, chỉ chảy máu khi đi vệ sinh.
-
Độ 2: Búi trĩ sa ra ngoài khi rặn nhưng tự co lại.
-
Độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài, phải dùng tay đẩy vào.
-
Độ 4: Búi trĩ thường xuyên nằm ngoài hậu môn, không thể co vào, dễ gây viêm nhiễm và biến chứng.
Phương pháp chẩn đoán bệnh trĩ
Để xác định chính xác tình trạng bệnh, bác sĩ thường tiến hành:
-
Khám lâm sàng: Quan sát bằng mắt thường hoặc thăm khám hậu môn.
-
Nội soi hậu môn – trực tràng: Đánh giá mức độ tổn thương, loại trĩ và loại trừ các bệnh lý khác.
-
Xét nghiệm máu hoặc phân: Trong một số trường hợp cần thiết để kiểm tra biến chứng thiếu máu hoặc loại trừ bệnh ác tính.
Phương pháp điều trị bệnh trĩ
Tùy vào giai đoạn và mức độ, bệnh trĩ có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau:
1. Điều trị nội khoa
Áp dụng cho bệnh trĩ độ 1 và 2:
-
Thuốc uống, thuốc bôi hoặc thuốc đặt hậu môn: Giúp giảm đau, chống viêm, cầm máu.
-
Chế độ ăn uống hợp lý: Bổ sung chất xơ, uống nhiều nước để tránh táo bón.
-
Thay đổi lối sống: Vận động thường xuyên, không ngồi quá lâu, tránh mang vác nặng.
2. Thủ thuật xâm lấn tối thiểu
-
Thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Cắt nguồn máu nuôi búi trĩ, khiến búi trĩ teo dần.
-
Chích xơ búi trĩ: Tiêm thuốc làm xơ hóa và teo nhỏ búi trĩ.
-
Quang đông hồng ngoại hoặc laser: Hạn chế chảy máu, thu nhỏ búi trĩ.
3. Phẫu thuật cắt trĩ
Áp dụng cho bệnh trĩ độ 3, 4 hoặc khi các phương pháp khác không hiệu quả. Một số kỹ thuật phổ biến:
-
Cắt trĩ Milligan-Morgan: Truyền thống, triệt để nhưng thời gian hồi phục lâu.
-
Cắt trĩ Longo: Ít đau, thời gian hồi phục nhanh hơn.
-
Phẫu thuật bằng sóng cao tần, laser: Ít xâm lấn, giảm đau sau mổ.
Biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh trĩ
-
Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt để ngừa táo bón.
-
Uống đủ nước: Trung bình 1,5 – 2 lít mỗi ngày.
-
Tập thể dục đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội giúp tăng lưu thông máu.
-
Thói quen đi vệ sinh đúng cách: Không rặn mạnh, không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh.
-
Giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ: Dùng giấy mềm hoặc rửa bằng nước sạch sau khi đi vệ sinh.
-
Tránh rượu bia, thuốc lá, thức ăn cay nóng: Vì chúng làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và táo bón.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên đi khám ngay khi có các dấu hiệu sau:
-
Chảy máu hậu môn kéo dài.
-
Búi trĩ sa ra ngoài, đau rát dữ dội.
-
Có dịch nhầy nhiều, gây ngứa ngáy, viêm nhiễm quanh hậu môn.
-
Triệu chứng ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày.
Việc thăm khám sớm giúp chẩn đoán chính xác, loại trừ các bệnh lý ác tính và lựa chọn phương pháp điều trị kịp thời.
Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây