Bệnh mạch vành: Nhận biết dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả

Bệnh mạch vành là gì?

Bệnh mạch vành (coronary artery disease) là tình trạng động mạch vành – hệ thống mạch máu cung cấp oxy và dưỡng chất cho tim – bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn do mảng xơ vữa. Khi đó, cơ tim không nhận đủ máu, dẫn đến rối loạn hoạt động và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh mạch vành đang gia tăng nhanh chóng do lối sống hiện đại ít vận động, chế độ ăn nhiều dầu mỡ, hút thuốc lá và căng thẳng kéo dài.

Nguyên nhân gây bệnh mạch vành

Bệnh mạch vành hình thành chủ yếu do quá trình xơ vữa động mạch – sự tích tụ cholesterol, chất béo và canxi trong lòng mạch máu. Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ khác làm bệnh tiến triển nhanh hơn gồm:

• Tăng huyết áp: Làm tổn thương thành mạch, tạo điều kiện cho mảng xơ vữa bám dính.

• Mỡ máu cao: Cholesterol LDL cao gây xơ vữa động mạch, trong khi HDL thấp làm giảm khả năng bảo vệ tim.

• Tiểu đường: Đường huyết cao lâu dài làm hỏng hệ thống mạch máu.

• Hút thuốc lá: Gây co thắt mạch, tổn thương lớp nội mạc và thúc đẩy xơ vữa.

• Thừa cân, béo phì: Làm tăng áp lực tim và rối loạn chuyển hóa.

• Ít vận động: Góp phần gây xơ vữa và giảm sức khỏe tim mạch.

• Căng thẳng tâm lý: Stress kéo dài làm tăng hormone gây co mạch và tăng huyết áp.

• Di truyền và tuổi tác: Nguy cơ cao hơn ở nam giới trên 45 tuổi và phụ nữ sau mãn kinh.

Dấu hiệu nhận biết bệnh mạch vành

Không phải lúc nào bệnh mạch vành cũng có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến mà người bệnh cần lưu ý bao gồm:

• Đau thắt ngực: Cảm giác đau, tức, nặng hoặc ép chặt ở vùng ngực, thường xuất hiện khi gắng sức hoặc căng thẳng.

• Khó thở: Xảy ra khi tim không đủ khả năng bơm máu.

• Mệt mỏi bất thường: Dù vận động nhẹ cũng cảm thấy kiệt sức.

• Đau lan: Cơn đau có thể lan ra cánh tay, vai, lưng hoặc hàm.

• Đổ mồ hôi lạnh, buồn nôn: Xuất hiện khi bệnh trở nặng hoặc có nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Người bệnh cần đặc biệt chú ý nếu đau ngực xuất hiện thường xuyên, bởi đây là tín hiệu cảnh báo sớm của nhồi máu cơ tim.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh mạch vành

Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh mạch vành có thể dẫn đến những biến chứng đe dọa tính mạng:

• Nhồi máu cơ tim: Do mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn, làm hoại tử cơ tim.

• Suy tim: Tim không còn khả năng bơm máu hiệu quả, gây khó thở, phù và mệt mỏi nặng.

• Rối loạn nhịp tim: Xơ vữa động mạch gây ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền điện tim.

• Đột tử do tim: Nguy cơ cao ở những bệnh nhân mạch vành nặng, đặc biệt không được điều trị.

Cách xử lý và điều trị bệnh mạch vành

Việc xử lý bệnh mạch vành cần kết hợp giữa thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và can thiệp y tế.

1. Thay đổi lối sống

• Giảm muối và chất béo bão hòa trong chế độ ăn.

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá và ngũ cốc nguyên hạt.

• Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.

• Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn ít nhất 150 phút/tuần.

• Quản lý stress bằng thiền, yoga hoặc nghỉ ngơi hợp lý.

2. Sử dụng thuốc

Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc như:

• Thuốc chống đông máu (aspirin, clopidogrel).

• Thuốc hạ mỡ máu (statin).

• Thuốc hạ huyết áp (ức chế men chuyển, chẹn beta).

• Thuốc giãn mạch vành (nitrat).

3. Can thiệp y tế

Trong các trường hợp nặng, bệnh nhân có thể cần:

• Nong mạch vành bằng bóng hoặc đặt stent để tái thông mạch máu.

• Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành nếu tắc nghẽn nghiêm trọng.

Phòng ngừa bệnh mạch vành

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả gồm:

• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm yếu tố nguy cơ.

• Kiểm soát huyết áp, mỡ máu và đường huyết.

• Duy trì thói quen vận động thể lực đều đặn.

• Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, hạn chế đồ chiên rán, thức ăn nhanh.

• Giữ tinh thần lạc quan, tránh căng thẳng kéo dài.

Tầm quan trọng của thăm khám định kỳ

Khám tim mạch định kỳ giúp:

• Phát hiện sớm dấu hiệu hẹp mạch vành.

• Đánh giá chức năng tim, dự phòng biến chứng.

• Điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp với từng giai đoạn bệnh.

Người có nguy cơ cao như tăng huyết áp, tiểu đường, hút thuốc lá hoặc béo phì càng cần chú trọng khám định kỳ để bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây