Bệnh lý van tim: Hiểu đúng và lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả

Bệnh lý van tim là gì?

Van tim là cấu trúc quan trọng nằm giữa các buồng tim, giúp điều chỉnh dòng máu chảy theo một chiều nhất định, ngăn máu chảy ngược. Con người có 4 van tim: van động mạch chủ, van hai lá, van ba lá và van động mạch phổi.

Bệnh lý van tim xảy ra khi một hoặc nhiều van tim gặp trục trặc, không đóng hoặc mở đúng cách, làm gián đoạn sự lưu thông máu. Tình trạng này nếu kéo dài có thể gây áp lực lên cơ tim, làm tim to, suy giảm chức năng tim và ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.

Các dạng bệnh van tim phổ biến gồm:

• Hẹp van tim: Van mở không hết, cản trở dòng máu.

• Hở van tim: Van không đóng kín, khiến máu chảy ngược.

• Sa van: Van bị phồng, sa xuống buồng tim.

• Nhiễm trùng van tim: Van bị tổn thương do vi khuẩn hoặc nấm.

Nguyên nhân gây bệnh van tim

Có nhiều nguyên nhân khiến van tim bị hư hại hoặc hoạt động bất thường, trong đó phổ biến là:

1. Bẩm sinh: Nhiều trẻ sinh ra đã có dị tật van tim, gây ảnh hưởng sớm đến chức năng tim.

2. Thấp tim: Biến chứng của viêm họng do liên cầu khuẩn có thể dẫn đến viêm và hỏng van tim.

3. Tuổi tác: Quá trình lão hóa khiến van tim bị xơ cứng, canxi hóa.

4. Tăng huyết áp và bệnh mạch vành: Làm gia tăng áp lực, gây hỏng cấu trúc van.

5. Nhiễm trùng nội tâm mạc: Vi khuẩn xâm nhập máu và bám vào van tim.

Triệu chứng thường gặp

Người bệnh van tim có thể không nhận thấy dấu hiệu ở giai đoạn sớm. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sau thường xuất hiện:

• Khó thở, đặc biệt khi gắng sức hoặc nằm xuống.

• Đau tức ngực, cảm giác nặng ở ngực.

• Tim đập nhanh, loạn nhịp, hồi hộp.

• Phù chân, mắt cá do ứ dịch.

• Mệt mỏi, giảm khả năng vận động.

• Ngất hoặc chóng mặt khi gắng sức.

Những triệu chứng này dễ nhầm lẫn với các bệnh tim mạch khác. Do đó, người bệnh cần thăm khám sớm khi thấy bất thường.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh lý van tim

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường chỉ định:

• Khám lâm sàng: Nghe tim để phát hiện tiếng thổi bất thường.

• Siêu âm tim: Phương pháp quan trọng nhất, đánh giá cấu trúc và chức năng van.

• Điện tâm đồ (ECG): Ghi lại hoạt động điện của tim, phát hiện rối loạn nhịp.

• Chụp X-quang ngực: Xem kích thước tim và tình trạng phổi.

• Chụp CT tim hoặc MRI tim: Giúp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc tim.

Điều trị bệnh lý van tim

Việc điều trị phụ thuộc vào loại bệnh van tim, mức độ nặng nhẹ và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Các phương pháp chính gồm:

1. Điều trị nội khoa (dùng thuốc)

Mục đích là giảm triệu chứng và ngăn biến chứng, nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn. Một số nhóm thuốc thường dùng:

• Thuốc lợi tiểu: Giúp giảm ứ dịch, giảm khó thở.

• Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) hoặc chẹn thụ thể angiotensin (ARB): Giảm áp lực lên tim.

• Thuốc chẹn beta: Làm chậm nhịp tim, giảm đau thắt ngực.

• Thuốc chống đông: Ngăn hình thành cục máu đông.

2. Can thiệp nong van tim qua da

Áp dụng cho bệnh nhân hẹp van tim, đặc biệt hẹp van hai lá. Bác sĩ dùng ống thông có bóng đưa vào van, sau đó bơm căng bóng để nong van bị hẹp. Đây là phương pháp ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh.

3. Phẫu thuật sửa van tim

Khi van còn có thể bảo tồn, bác sĩ tiến hành chỉnh sửa để phục hồi chức năng. Ưu điểm là giữ lại được van tự nhiên, giảm nguy cơ phải dùng thuốc chống đông lâu dài.

4. Thay van tim nhân tạo

Khi van hỏng nặng, không thể sửa chữa, bác sĩ sẽ thay bằng van nhân tạo (van cơ học hoặc van sinh học).

• Van cơ học: Bền, dùng lâu dài nhưng bệnh nhân phải uống thuốc chống đông suốt đời.

• Van sinh học: Ít gây đông máu, nhưng tuổi thọ van ngắn hơn, cần thay lại sau 10–15 năm.

5. Kỹ thuật tiên tiến ít xâm lấn

Hiện nay, các trung tâm tim mạch hiện đại đã áp dụng phương pháp thay van động mạch chủ qua da (TAVI), giúp bệnh nhân giảm thời gian nằm viện và phục hồi nhanh hơn.

Chăm sóc và phòng ngừa bệnh van tim

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh tim.

• Kiểm soát huyết áp, mỡ máu, đường huyết.

• Giữ lối sống lành mạnh: ăn nhạt, giảm mỡ bão hòa, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu.

• Luyện tập thể dục đều đặn nhưng phù hợp sức khỏe.

• Điều trị triệt để viêm họng, tránh biến chứng thấp tim.

• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc.

Đặt khám bệnh tại Phòng khám Đa khoa Thu Cúc Trần Duy Hưng tại đây